Με αφορμή προηγούμενο άρθρο μου για την FYROM στο πλαίσιο βαλκανικών εξελίξεων δέχθηκα(τηλεφωνικά και μέσω διαδικτύου) ερωτήσεις από αναγνώστες σχετικά με αυτό που αναφέρω ως «χαμένη ευκαιρία του Ελληνισμού», δηλαδή με αυτά που θα έπρεπε η θα μπορούσε να πετύχει η πατρίδα μας στα Βαλκάνια μετά το 1990.
Γι’ αυτό το θέμα έχω συμμετάσχει ως εισηγητής σε συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό ενώ και στο τελευταίο βιβλίο μου («Με το βλέμμα στο μέλλον» εκδ. ΙΑΝΟΣ 2014) υπάρχουν εκτενείς αναφορές. Από αυτή τη στήλη πολύ συνοπτικά-επιγραμματικά, επισημαίνω ότι με την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων στις γειτονικές βαλκανικές χώρες την περίοδο 1989-1990 η χώρα μας ήταν η μόνη στα Βαλκάνια με δημοκρατικό πολίτευμα, σχετικά υψηλό βιοτικό επίπεδο και συμμετοχή στην Ε.Ε και το ΝΑΤΟ, δηλαδή σε φορείς που διακαώς επιθυμούσαν συμμετοχή οι γειτονικές χώρες. Στις γειτονικές χώρες οι πιο προοδευτικές δυνάμεις περίμεναν από την Ελλάδα πρωτοβουλίες που θα βοηθούσαν στον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας τους και την σωστή λειτουργία δημοκρατικών θεσμών ως προϋπόθεση για εν καιρώ ένταξη των στην Ε.Ε και το ΝΑΤO. Θα θυμάμαι πάντα τον πρόεδρο των δικηγόρων Αλβανίας Κλεάνθη Κότσι που τον Ιούνιο του 1995 μιλώντας στην ιδρυτική συνέλευση της «Ένωσης Βαλκανικών Δικηγορικών Συλλόγων» μας έλεγε: «εμείς είμαστε σαν μικρά παιδιά. Πάρτε μας από το χέρι να μας οδηγήσετε στην Ευρώπη».
Η ανταπόκριση στις προσδοκίες των γειτονικών χωρών θα αναβάθμιζε αντανακλαστικά την Ελλάδα σε περιφερειακή δύναμη και θα δημιουργούσε μια άλλη προοπτική για τον Ελληνισμό γιατί η χώρα μας αποκτούσε πλέον πολιτιστική και οικονομική ενδοχώρα. Θα μπορούσε να ζητήσει και να πετύχει, εν μέρει τουλάχιστον, οι φορείς της Ε.Ε που θα απευθύνονταν στα Βαλκάνια να εδρεύουν στην Ελλάδα ως πιο κοντινή χώρα της Ε.Ε, και μάλιστα στην πιο κοντινή μεγάλη πόλη, την Θεσσαλονίκη που είχε κάποιες υποδομές (ΑΠΘ και ΠΑΜΑΚ, ΟΛΘ, ΔΕΘ, Κέντρο Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου, Εθνική Σχολή Δικαστών κλπ.). Δυστυχώς το Ελλαδικό κράτος φάνηκε ανέτοιμο να παίξει τέτοιο ρόλο ενώ από την πλειοψηφία των πολιτικών μας έλειπε το όραμα ανάδειξης του Ελληνισμού με αξιοποίηση μιας μοναδικής ιστορικής ευκαιρίας, που παρουσιάζεται στη ζωή των εθνών μια φορά κάθε 100 χρόνια και γι΄ αυτό δεν αξιοποιήθηκε η συγκυρία και οι πολιτικοί μας αρκούνταν στην, βολική γι΄ αυτούς, απλή διαχείριση της εξουσίας…
Κάποιοι φορείς και πρόσωπα στη Βόρειο Ελλάδα,που έβλεπαν να χάνεται αναξιοποίηση η ευκαιρία, πήραν την πρωτοβουλία και δημιούργησαν διαβαλκανικές ενώσεις με έδρα τη Θεσσαλονίκη (ένωση βαλκανικών δικηγορικών συλλόγων, ένωση οικονομικών πανεπιστημίων Ν.Α Ευρώπης, ένωση θεάτρων Ν.Α Ευρώπης, δίκτυο βαλκανικών πόλεων, ένωση δημοσιογραφικών ενώσεων κλπ.) που παρά το ότι ήταν αποσπασματικές προσπάθειες συνέβαλλαν σε κάποιο βαθμό στην γνωριμία και επαφή επιστημονικών φορέων της περιοχής, την άμβλυνση των αντιθέσεων και την αναγνώριση από τις επιστημονικές τάξεις των βαλκανικών χωρών πρωταγωνιστικού ρόλου για την Ελλάδα στην περιοχή σε πολλούς τομείς κι΄ έτσι ενδεικτικά αναφέρω ότι υπήρξε εισήγηση της «Ένωσης Βαλκανικών Δικηγορικών Συλλόγων» στο Βουκουρέστι το 2006 για δημιουργία στη Θεσσαλονίκη Διεθνούς κέντρου διαιτησίας για εμπορικές διαφορές από τα Βαλκάνια. Στον χώρο του πολιτισμού είχαν συμφωνήσει τα εθνικά η κρατικά θέατρα των βαλκανικών χωρών με εποπτεία του ΚΘΒΕ να συναντώνται κάθε 2 χρόνια με παραστάσεις αρχαίου δράματος (τέτοια συνάντηση έγινε τον Ιούνιο του 2007 στη Θεσσαλονίκη) και άρχισαν συχνότερα να ανεβαίνουν στη Σόφια, Τίρανα, Βελιγράδι, Βουκουρέστι έργα του Αριστοφάνη, Ευρυπίδη κ.α.
Αν αυτές οι προσπάθειες(έχουν ατονήσει και πριν εκδηλωθεί η οικονομική κρίση) είχαν στηριχθεί τότε από την επίσημη πολιτεία και εντάσσονταν στο πλαίσιο ευρύτερης στρατηγικής θα είχαν γίνει θαύματα αλλά ενώ κάποιοι οραματιστές και πρωτοπόροι ξεκίνησαν την προσπάθεια, με θεαματικά αποτελέσματα σε κάποιους τομείς, οι Ελληνικές κυβερνήσεις με μικρές εξαιρέσεις, όχι μόνο δεν την στήριξαν αλλά από άγνοια η ενσυνείδητα την υπονόμευαν προτιμώντας την εσωστρέφεια, ενώ με ελάχιστα χρήματα μπορούσαν να γίνουν θαύματα και δεν θα υπήρχε χώρος για τις σημερινές κινήσεις της Τουρκίας που φιλοδοξεί και μεθοδικά το επιδιώκει να κερδίσει τις κοινωνίες των χωρών αυτών για να δημιουργήσει με προοπτική δεκαετιών κοινοπολιτεία των κρατών που συμπεριλαμβάνονταν κάποτε στην Οθωμανική αυτοκρατορία… Ενδεικτικά μόνο για το τι μπορούσε να επιτευχθεί αναφέρω ότι στην Βαλκανική δραστηριοποιούνται χιλιάδες επιχειρήσεις Ελληνικών συμφερόντων και συνήθως οι επιχειρηματίες αναζητούσαν για πρόσληψη εργαζόμενους που μιλούσαν και Ελληνικά με αποτέλεσμα ζωηρό ενδιαφέρον των νέων για εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας στη Βουλγαρία, FYROM, Αλβανία, Ρουμανία, Σερβία. Αν είχαμε δημιουργήσει έγκαιρα ένα φορέα επίσημης διδασκαλίας Ελληνικής γλώσσας, κάτι σαν το Ινστιτούτο Γκαίτε, με παραρτήματα στις μεγάλες Βαλκανικές πόλεις, είναι σίγουρο ότι η Ελληνική γλώσσα θα ήταν σε κάποιο βαθμό η γλώσσα εργασίας στα Βαλκάνια, όπως την εποχή του Ρήγα Φεραίου. Γι΄ αυτό άλλωστε στο τμήμα Νεοελληνικής φιλολογίας που ιδρύθηκε το 1993 στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας κάθε χρόνο, και μέχρι πρόσφατα, υπήρχαν περίπου 2.800 υποψήφιοι που συναγωνίζονταν για 25 θέσεις ενώ για το αντίστοιχο τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας υπήρχαν οι μισοί υποψήφιοι. Γι΄ αυτό τον λόγο ακόμη σε πόλεις γειτονικών χωρών λειτουργούν ιδιωτικά φροντιστήρια Ελληνικής γλώσσας(π.χ. Στο Μοναστήρι της FYROM λειτουργούν 3 φροντιστήρια.)
Δεν έχει νόημα τώρα να πούμε περισσότερα για την ολιγωρία του Ελληνικού κράτους και της πλειοψηφίας των Ελλήνων πολιτικών που άσκησαν εξουσία. Ο ιστορικός του μέλλοντος θα καταδικάσει την ολιγωρία τους γιατί λόγω έλλειψης οράματος απεμπόλησαν μια ιστορική ευκαιρία ανάδειξης της Ελλάδας σε πρωταγωνιστικό ρόλο στην Βαλκανική, όπου προβάλλοντας την ευρωπαϊκή προοπτική έπρεπε να λειτουργεί ως παράγοντας ειρήνης και σταθερότητας με βάση τις αρχές του οικουμενικού Ελληνισμού, αλλά και γιατί την ίδια εποχή οδήγησαν τη χώρα σε χρεωκοπία και παρακμή.
Ο Δημήτρης Γαρούφας είναι δικηγόρος, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου