Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974 και τις θεσμικές και συνταγματικές μεταβολές φαινόταν ότι θα εξασφαλίζονταν οι βασικές προϋποθέσεις για μια μεταπολίτευση με σύγχρονο πολιτικό σύστημα που θα άντεχε στο χρόνο και θα ανταποκρίνονταν στις προσδοκίες των πολιτών αλλά σύντομα άρχισαν οι παρενέργειες γιατί τα κόμματα που ιδρύθηκαν δεν λειτούργησαν ως κόμματα αρχών και η δημοκρατία που αποκαταστάθηκε λειτούργησε επιφανειακά με ορατά από την πρώτη δεκαετία τα φαινόμενα διαπλοκής μεταξύ οικονομικών παραγόντων και εκτελεστικής εξουσίας.
Στις δεκαετίες της μεταπολίτευσης οι πολίτες απήλαυσαν πρωτόγνωρη ελευθερία και υψηλό επίπεδο ζωής που δεν ανταποκρίνονταν όμως στις δυνατότητες της χώρας γιατί οι παροχές και ο καταναλωτισμός συντηρούνταν με δανεικά, ενώ τα χρήματα από την ΕΟΚ διοχετεύονταν στην κατανάλωση, αντί να επιδιωχθεί η δημιουργία αναπτυξιακών υποδομών για τη χώρα.
Ο κύκλος της μεταπολίτευσης έκλεισε με την κατάρρευση του πολιτικού συστήματος κάτω από το βάρος οικονομικής κρίσης σε συνδυασμό με διαφθορά και διαπλοκή. Παρενέργεια όλων αυτών ήταν και η τύχη των πολιτικών κομμάτων της μεταπολίτευσης. Ιστορικά κόμματα όπως το ΠΑΣΟΚ περιθωριοποιήθηκαν κάτω από το βάρος εμπλοκής στελεχών τους σε υποθέσεις διαφθοράς και έκδηλου λαϊκισμού ενώ πλήθος αγανακτισμένων πολιτών στράφηκαν στα άκρα, εκδικούμενοι ίσως το πολιτικό σύστημα. Το άλλο μεγάλο πολιτικό κόμμα της μεταπολίτευσης, η Ν.Δ, παρ΄ότι τραυματίστηκε βαριά, άντεξε , αλλά για να ξαναποκτήσει την μαζικότητα του παρελθόντος πρέπει να αλλάξει, να εκσυγχρονισθεί ,να ανοιχτεί στην κοινωνία και να πάψει να δίνει την εικόνα ομοσπονδίας «πολιτικών τζακιών» .. . Από αυτή τη ρευστότητα και τη φθορά αναδείχθηκε ο ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας σαν νέο πρόσωπο έξω από τα πολιτικά τζάκια με το κόμμα του να καλύπτει τον χώρο της κεντροαριστεράς , με επικοινωνιακές ικανότητες και παρά τα μεγάλα-εγκληματικά- λάθη του, που παραλίγο να αποβούν μοιραία για τη χώρα, θριάμβευσε εκλογικά το 2015 κυρίως γιατί στην συνείδηση των πολιτών ήταν αναξιόπιστοι οι αντίπαλοί του.
Η Ελλάδα σήμερα βιώνει δεινή κρίση που δεν είναι μόνο οικονομική, την περιμένουν πολύ δύσκολες μέρες όχι μόνο γιατί λείπει το οποιοδήποτε αναπτυξιακό σχέδιο που θα μπορούσε να δημιουργήσει ελπίδα προοπτικής αλλά και γιατί η ακολουθούμενη πολιτική από την κυβέρνηση με έκδηλη τάση καταστροφής του ιδιωτικού τομέα (με εξοντωτική φορολογία) δημιουργεί εχθρικό περιβάλλον για νέες επενδύσεις που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας και να συμβάλλουν σε αύξηση του ΑΕΠ. Το χειρότερο είναι ότι το πολιτικό μας σύστημα βρίσκεται σε παρακμή με εμφανή την απουσία οράματος για το μέλλον, οράματος που θα μπορούσε να συνεγείρει και κινητοποιήσει τη νέα γενιά δίνοντας την ελπίδα νέας προοπτικής για τη χώρα.
Ο ιστορικός του μέλλοντος θα ανακαλύψει ότι από τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης υπήρξαν πρόσωπα η κινήσεις που έγκαιρα επεσήμαναν το πρόβλημα (ενδεικτικά αναφέρω την αποκληθείσα «Κίνηση Βόλβης» στη Θεσσαλονίκη), και ζήτησαν λειτουργία κομμάτων αρχών με δημοκρατικές διαδικασίες, θέσπιση κανόνων αξιοκρατικής στελέχωσης του δημοσίου, κατάργηση του ρουσφετιού και διαφάνεια στη δημόσια ζωή, χωρίς όμως να επηρεάσουν ουσιαστικά το πολιτικό γίγνεσθαι και την λειτουργία των κομμάτων εξουσίας που πεισματικά στελέχωναν και στελεχώνουν ακόμη τον κρατικό μηχανισμό με ανεπάγγελτους και μετριότητες του κομματικού σωλήνα(κάνοντάς τον αναποτελεσματικό) και διολίσθαιναν στον λαϊκισμό στηρίζοντας τον καταναλωτικό ευδαιμονισμό με δάνεια που οδήγησαν τη χώρα στην χρεωκοπία.
Σήμερα επιβάλλεται ανασύνταξη της χώρας και στο πολιτικό πεδίο γιατί η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και πολιτική. Χρειαζόμαστε μια τολμηρή συνταγματική αναθεώρηση για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά οι θεσμοί, να αναβαθμιστεί το κοινοβούλιο, να τονισθεί η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης με κατάργηση του διορισμού της ηγεσίας των ανωτάτων δικαστηρίων από την εκτελεστική εξουσία, να παύσει η ατιμωρησία των επίορκων πολιτικών μέσω της σύντομης παραγραφής, να ελέγχονται τα οικονομικά των κομμάτων που πρέπει πολλαπλά να εκσυγχρονισθούν, να θεσπιστεί ασυμβίβαστο Βουλευτικής και Υπουργικής ιδιότητας(λειτουργεί πολύ επιτυχώς στην Κύπρο) και το πολίτευμα να αποκτήσει πιο έντονη χροιά συμμετοχικής δημοκρατίας. Αυτό πρέπει να επιδιωχθεί από όλα τα κόμματα που πρέπει να κατανοήσουν ότι οφείλουν να προχωρήσουν σε τολμηρή αναθεώρηση του Συντάγματος με στόχο τη σωστή λειτουργία του πολιτεύματος γιατί αυτή θα περιθωριοποιήσει τα άκρα και μπορεί να δημιουργήσει προοπτική για τη χώρα. Τέλος πρέπει να καταλάβουν τα πολιτικά μας κόμματα ότι θα έχουν μέλλον μόνο αν αλλάξουν κι΄ ανοιχθούν στην κοινωνία, αν αποκτήσουν όραμα για το μέλλον, γιατί όπως έγραφε πριν δεκαετίες ο Γερουσιαστής των ΗΠΑ ΄Αλμπερτ Μπέβεριτζ: «ένα κόμμα μόνο αναπτυσσόμενο ζει. Όταν πάψει να ανέχεται τις νέες ιδέες πεθαίνει».
Ο Δημήτρης Γαρούφας είναι δικηγόρος-συγγραφέας, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
