Το μέλλον έρχεται από το παρελθόν

Αφορμή για το σημερινό σημείωμα ήταν μια συγκινητική-τιμητική επιστολή που έλαβα από τον εκλεκτό διανοητή και πρόεδρο της ΕΜΣ Νίκο Μέρτζο, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου μου με τίτλο «Με το βλέμμα στο μέλλον» (εκδ. «Ιανός») στην οποία μεταξύ άλλων μου γράφει: «Επιβεβαιώνεις επιγραμματικά ότι το μέλλον έρχεται από το παρελθόν».

Με αφορμή αυτό θυμήθηκα πως ένας από τους σπάνιους οραματιστές πολιτικούς της Ελλάδας, ο Αντώνης Τρίτσης, απαντώντας σε κατηγορίες ότι ήταν «εθνικιστής» δήλωνε πριν 30 χρόνια: «Διαμόρφωσα την διεθνιστική συνείδησή μου αγωνιζόμενος με τους συντρόφους της Βολιβίας και βομβαρδιζόμενος με τους Παλαιστίνιους αντάρτες. Είμαι πολίτης της οικουμένης όπως ήταν από την εποχή του προγόνου μου, του Οδυσσέα, ο Ελληνας. Φαίνεται όμως πως στη σημερινή συγκυρία η επανάσταση περνάει μέσα από τη συντήρηση. Εννοιες και αξίες όπως της πατρίδας, του έθνους, της ελληνικής ταυτότητας, του πραγματικά λαϊκού, κινδυνεύουν να χαθούν. Πρέπει να διατηρηθούν και να ζωντανέψουν...» (βλ. Ν. Σούλιου «το τελευταίο αγώνισμα του δεκάθλου»- εκδ. «Σίσσυφος», σελ. 200).

Η σημερινή πολυεπίπεδη κρίση που βιώνει η χώρα δείχνει καθαρά ότι ο Ελληνισμός χρειάζεται μια αναγέννηση που μπορεί να έλθει μόνο αν θυμηθούμε και ζήσουμε με τις διαχρονικές ελληνικές αξίες. Πρέπει να αναζητήσουμε το πλαίσιο αρχών με βάση το οποίο ο Ελληνισμός σε δύσκολες στιγμές διαμόρφωνε θεσμούς που εξασφάλιζαν επιβίωση και δημιουργούσαν προοπτική. Πρέπει να θυμηθούμε τις ρίζες μας και να βιώσουμε τις διαχρονικές αξίες του Ελληνισμού. Μόνο έτσι θα ξεθαμπώσει ο ορίζοντας, θα δούμε μπροστά και θα μπορέσουμε να εμπνευσθούμε και να υπηρετήσουμε το όραμα μιας νέας Ελλάδας που πρέπει να προσφέρει στην ταλανιζόμενη Ευρώπη τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα του πολιτισμού της ως τρόπο ζωής και σκέψης.

Υπενθυμίζω ότι την περίοδο της μεταπολίτευσης πέρασαν εκατοντάδες υπουργοί. Ελάχιστοι διασώζονται στην λαϊκή μνήμη: Ο Σ. Μπένος για την ίδρυση των ΚΕΠ, ο Α. Πεπονής για την θέσπιση του νόμου προσλήψεων στο Δημόσιο μέσω ΑΣΕΠ, ο Γ. Γεννηματάς για την ίδρυση του ΕΣΥ και ελάχιστοι άλλοι. Το πρόβλημα της χώρας ήταν ότι υπήρξαν ελάχιστοι οραματιστές πολιτικοί που αγωνίζονταν να πάνε τον ορίζοντα λίγο μπροστά, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία ήθελε και αρκούνταν στην γυμνή νομή της εξουσίας, κολακεύοντας τις αδυναμίες των πολιτών. Το πολιτικό σύστημα με νύχια και με δόντια αναζητούσε μέσω της οικογενειοκρατίας μετριότητες με ελαστική συνείδηση, πρόσωπα που απλά διαιώνιζαν την διαπλοκή και παρακμή ενώ οδηγούσε σε περιθωριοποίηση τους ελαχίστους οραματιστές, με ευθύνη και των πολιτών, οι οποίοι «καθοδηγούμενοι ως αμνοί» με την ψήφο τους τιμωρούσαν, κι έτσι π.χ. δεν εξελέγη στο Κοινοβούλιο ο Α. Πεπονής μετά την ψήφιση του νόμου για προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ.

Οι θεσμοί της σύγχρονης Ελλάδας ουσιαστικά δημιουργήθηκαν την διετία 1910-1912 γιατί υπήρξε οραματιστής πρωθυπουργός, ο Ελ. Βενιζέλος, που εξόπλισε τη χώρα με σύγχρονους δημοκρατικούς θεσμούς. Από εκεί και μετά (με λίγες εξαιρέσεις) είχαμε πολιτικούς που δεν είχαν θάρρος για ρήξεις και τομές και για μεταρρυθμίσεις που είχε ανάγκη η χώρα.

Γι' αυτό σήμερα πρέπει να ξαναθυμηθούμε το παρελθόν για να χρησιμοποιήσουμε ως εφαλτήριο για το μέλλον τις διαχρονικές αξίες του Ελληνισμού: την ολιγάρκεια, την εργατικότητα, την αξιοκρατία, την πίστη στο θεσμό της οικογένειας, στο έθνος και τη δημοκρατία, την αίσθηση δικαιοσύνης σε όλα τα επίπεδα. Αυτές οι αρχές, αν βιωθούν, ως ζωογόνος άνεμος θα διαλύσουν την ομίχλη της διαφθοράς και την μετριοκρατία της μεταπολίτευσης και στην ζωή της χώρας θα πνεύσει άνεμος δημιουργίας. Αν μπολιαστούν οι νέοι μας με αυτές τις αρχές, θα καταλάβουν αυτό που έλεγε ο Α. Τρίτσης: «Η εθνική ανεξαρτησία δεν είναι ένα απλό τέλεξ προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ. Είναι να μπορεί η χώρα να στέκεται στα πόδια της σε όλους τους τομείς».

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΑΡΟΥΦΑ
δικηγόρου, πρώην προέδρου του ΔΣΘ

Αγγελιοφόρος

Συνέντευξη στη Βεργίνα Τηλεόραση

Συμπτώματα εκφυλισμού και παρακμής

Αν παρακολουθήσει κάποιος την δραστηριότητα του πολιτικού κόσμου στη χώρα μας θα δει ότι την αντιμετωπίζουν σαν να είναι κράτος δημοσίων υπαλλήλων. Ετσι συχνά πυκνά γίνονται ανακοινώσεις κι ερωτήσεις στη Βουλή για τις περικοπές μισθών στους εργαζόμενους στον στενό πυρήνα του Δημοσίου, για τις αυξήσεις που πρέπει να δοθούν σε αμειβόμενους με ειδικά μισθολόγια αλλά σπάνια θυμούνται το δράμα των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, που υπέστησαν οδυνηρές περικοπές αποδοχών κι εργάζονται υπερωρίες τις οποίες δεν πληρώνονται. Κανείς δεν μιλά για το γεγονός ότι ο μικροεπαγγελματίας πληρώνει 26% φόρο από το πρώτο ευρώ για τα ελάχιστα εισοδήματά του και κανείς δεν μιλά ακόμη για τις χιλιάδες νέων επιστημόνων (δικηγόρους κλπ.) που λόγω οικονομικής αδυναμίας μετέφεραν τα γραφεία τους στα σπίτια τους.

Ο πολιτικός κόσμος στο παρελθόν ήθελε μεγάλο δημόσιο τομέα, ίσως για να διορίζει την «κομματική πελατεία» και γι' αυτό ίσως θέσπιζε επιδόματα του τύπου «έγκαιρης προσέλευσης στην εργασία». Η κρίση άλλαξε τα δεδομένα κι έπρεπε να μειωθεί ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων, να αρχίσει αξιολόγηση αλλά και να περικοπούν προκλητικά προνόμια που δόθηκαν σε κάποιες κατηγορίες υπαλλήλων. Γιατί με αναξιοκρατικούς διορισμούς συνεργατών και συγγενών πολιτικών φτάσαμε να έχουμε τριπλάσιους εργαζόμενους στο κοινοβούλιό μας από ό,τι έχει η Γερμανία, ενώ ακόμη και τώρα υπάρχουν οργανισμοί του ευρύτερου δημόσιου τομέα που κάνουν προσλήψεις εργαζομένων χωρίς κριτήρια ΑΣΕΠ.

Φυσιολογικά λόγω της κρίσης που βιώνει η χώρα θα περίμενε κάποιος να έχει αλλάξει η νοοτροπία του πολιτικού κόσμου αλλά δυστυχώς κατά τη λαϊκή παροιμία «το παλιάλογο καινούργια περπατησιά δεν μαθαίνει», κι έτσι οι έχοντες αφορολόγητες σε ποσοστό 75% τις συνολικές αποδοχές τους εκπρόσωποί μας στο Κοινοβούλιο ψήφισαν να φορολογείται με 26% από το πρώτο ευρώ ο μικροεπαγγελματίας της γειτονιάς τους.

Η κρίση απέδειξε ακόμη ότι έχει αλλάξει η ψυχολογία και των Ελλήνων που «κατέχουν». Υπενθυμίζω ότι πριν 100 χρόνια οι πλούσιοι ομογενείς έκαναν δωρεές θωρηκτών στο ελληνικό κράτος κι έτσι αποκτήθηκε το θωρηκτό «Αβέρωφ» που εξασφάλισε κυριαρχία της Ελλάδας στο Αιγαίο την περίοδο των Βαλκανικών πολέμων. Σήμερα οι «κατέχοντες» αντί δωρεών κάνουν «πάρτι» στη Μύκονο και ιδρύουν offshore στο εξωτερικό. Ενδεικτικά μόνο αναφέρω ότι η ανασκαφή του τύμβου της Αμφίπολης, που απασχόλησε την παγκόσμια κοινή γνώμη και ξεκίνησε το 2012, για φέτος έπρεπε να ξεκινήσει τον Απρίλιο αλλά ξεκίνησε τέλη Ιουνίου 2014 για οικονομικούς λόγους (τώρα εξασφαλίσθηκε η συνέχιση λόγω χορηγιών από φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα). Δεν θα έπρεπε όμως να προσφερθεί ένας εφοπλιστής να αναλάβει το κόστος ως χορηγός; Δεν θα έπρεπε κάποιος άλλος να κάνει μια χορηγία για αποκάλυψη του αρχαίου θεάτρου της Αμφίπολης;

Δυστυχώς η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική. Το Σύνταγμα παραβιάζεται καθημερινά (το λέει σε βιβλίο του και τ. πρόεδρος του ΑΠ) αλλά τραυματίζεται το περί δικαίου αίσθημα των πολιτών όταν ακούνε π.χ. ότι η Δικαιοσύνη έκρινε αντισυνταγματικές μόνο τις περικοπές που έγιναν στα ειδικά μισθολόγια. Αραγε δεν παραβιάζεται το άρθρο 4 του Συντάγματος όταν κάποιοι φορολογούνται από το πρώτο ευρώ και οι άλλοι όχι; Τι να σκεφθεί ο εργαζόμενος των 600 ευρώ μηνιαίως όταν ακούει ότι δεν κρίθηκαν αντισυνταγματικές οι διατάξεις που ουσιαστικά κατήργησαν το Εργατικό Δίκαιο;

Ο ελληνισμός στην ιστορική του διαδρομή επέζησε γιατί στις κρίσιμες στιγμές διαμόρφωνε θεσμούς που εξασφάλιζαν την επιβίωση και δημιουργούσαν προοπτική. Σήμερα για να ξεπεράσουμε την κρίση πρέπει πρωτίστως να θυμηθούμε και να ξαναβιώσουμε τις διαχρονικές αξίες του ελληνισμού, την ολιγάρκεια ως τρόπο ζωής, την εργατικότητα, την αλληλεγγύη, την αξιοκρατία. Οφείλουμε όλοι, μα κυρίως οι ηγέτες μας, όπως έλεγε ο Σεφέρης: «Λίγο ακόμα, να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα».

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΑΡΟΥΦΑ
δικηγόρου, πρώην προέδρου του ΔΣΘ

Αγγελιοφόρος

Η μόνη λύση

Οσο πλησιάζει ο καιρός για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, ζωηρεύει η σεναριολογία για τις πιθανές εξελίξεις. Το γενικότερο κλίμα είναι δύσκολο για τα κόμματα της συγκυβέρνησης και γι' αυτό κάποιοι υπουργοί και βουλευτές, μάλλον έχοντας χάσει την ψυχραιμία τους, κάνουν δηλώσεις, άλλος ότι αν εκλεγεί ο ΣΥΡΙΖΑ θα αποσύρει τις καταθέσεις του από τις τράπεζες, άλλος ότι θα φύγει από την Ελλάδα κι άλλοι περιγράφουν τα μύρια κακά που θα πάθει η χώρα. Ταυτόχρονα οι του ΣΥΡΙΖΑ προσπαθούν να δώσουν εικόνα «καθωσπρέπει» με επισκέψεις σε μοναστήρια κι εκκλησίες και με σιωπητήριο στις «συνιστώσες».

Ολοι τους κινούνται λάθος. Οι Ελληνες δεν ενδιαφέρονται για το τι θα απογίνουν οι καταθέσεις του κ. Α. Γεωργιάδη, απλούστατα γιατί το 90% των πολιτών δεν έχουν πλέον καταθέσεις, και δεν πρόκειται να φύγουν αν εκλεγεί ο ΣΥΡΙΖΑ, γιατί η Ελλάδα είναι η πατρίδα τους, την αγαπούν κι εδώ θα μείνουν αγωνιζόμενοι. Επίσης είναι αλήθεια ότι οι πολίτες που προσανατολίζονται στον ΣΥΡΙΖΑ δεν το κάνουν για τις νεφελώδεις προτάσεις του αλλά κατευθύνονται εκεί απελπισμένοι, θέλοντας κάτι να αλλάξει. Αν ο πολιτικός κόσμος είχε επαφή με την πραγματικότητα, θα καταλάβαινε ότι οι πολίτες είναι απελπισμένοι κα αν δεν τους δώσει κάποιος πειστικό όραμα για το μέλλον θα ψηφίσουν αρνητικά, τιμωρώντας παρά επιλέγοντας.

Ο πρωθυπουργός Α. Σαμαράς είναι εργατικός και με καλές διεθνείς επαφές. Είχε δημοσιοποιήσει και κάποιες αξιοπρόσεκτες προτάσεις για αναδιάρθρωση του πολιτικού σκηνικού μέσω της αναθεώρησης του Συντάγματος και κάποιοι τον ψήφισαν γι' αυτό. Οι πολίτες αυτοί δεν περίμεναν να λύσει άμεσα το οικονομικό πρόβλημα, αλλά είχαν την ελπίδα ότι η κυβέρνηση συνεργασίας θα σηματοδοτούσε εποχή υψηλού ήθους. Ηλπιζαν π.χ. ότι θα στελεχώσει με τους καλύτερους Ελληνες τον κρατικό μηχανισμό για να είναι αποτελεσματικός, αλλά αντί αυτού, με ευθύνη και στενών συνεργατών του πρωθυπουργού, στελεχώθηκε (με εξαιρέσεις βέβαια) με κομματικές μετριότητες, συγγενείς υπουργών κι ανεπάγγελτους γόνους, με αποτέλεσμα να εξακολουθεί να είναι αναποτελεσματικός. Θα μπορούσε από 8-5-2013 να έχει ξεκινήσει η διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος με θέσπιση κανόνων διαφάνειας στην πολιτική ζωή, με παύση της ατιμωρησίας των πολιτικών, με θέσπιση ασυμβίβαστου υπουργού και βουλευτού για αναβάθμιση του Κοινοβουλίου κ.λπ. Θα μπορούσε αν ξεκινούσε η διαδικασία αναθεώρησης, να αλλάξει και η πολιτική «ατζέντα» αλλά δεν προχώρησε.

Σήμερα οι της κυβέρνησης οφείλουν να κατανοήσουν ότι ενσπείροντας το φόβο στους πολίτες ούτε τις εκλογές κερδίζουν, ενώ κάνουν ζημιά στην Ελλάδα. Αλλά και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είναι καιρός να προβληματιστούν για το ότι η επιρροή του αυξάνεται «αρνητικά» από κάποιους που θέλουν να τιμωρήσουν τους «άλλους», γιατί δεν παρουσίασαν πειστικό όραμα για το μέλλον και να συνειδητοποιήσουν ότι δεν υπάρχει περιθώριο για πειράματα.

Το ερώτημα είναι αν με τα δεδομένα αυτά μπορεί να δρομολογηθεί λύση προοπτικής για τη χώρα. Ο πρωθυπουργός θα μπορούσε πιθανόν να βελτιώσει το κλίμα αν, ξεπερνώντας συναισθηματισμούς, απομάκρυνε κάποια «βαρίδια» που τον περιβάλλουν και παρουσιάζοντας, έστω και αργά, όραμα αναγέννησης της Ελλάδας. Αν ξεκινούσε άμεσα τη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος με τολμηρές προτάσεις που θα δημιουργήσουν προϋποθέσεις ουσιαστικής αναδιάρθρωσης της πολιτικής ζωής, αν αναζητούσε τους πιο άξιους Ελληνες πέρα από τα κανάλια της διαπλοκής, αν περιόριζε την οικογενειοκρατία που καταστρέφει τη χώρα και αν δημιουργούσε προϋποθέσεις ουσιαστικής λειτουργίας των θεσμών. Το πολιτικό μας σύστημα βρίσκεται σε αδιέξοδο. Η μόνη λύση είναι η αναδιάρθρωση του μέσω τολμηρής συνταγματικής αναθεώρησης που πρέπει να γίνει με κυβερνητική πρωτοβουλία αλλά και με το δυνατόν ευρύτερη πολιτική και κοινωνική συναίνεση. Διαφορετικά θα υπάρξουν εξελίξεις με απρόβλεπτο αποτέλεσμα, γιατί οι πολίτες κουράστηκαν πλέον με το σημερινό τέλμα κι αναζητούν τουλάχιστον ελπίδα αναγέννησης.

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΑΡΟΥΦΑ
δικηγόρου, πρώην
προέδρου του ΔΣΘ

Αγγελιοφόρος