Η Αμφίπολη το 2014 απασχόλησε την παγκόσμια κοινή γνώμη με την αποκάλυψη του μοναδικού ταφικού μνημείου στην τοποθεσία της «Καστά» και δημιουργήθηκαν πολλά –αναπάντητα ακόμη-ερωτηματικά για το πρόσωπο η πρόσωπα που είχαν ταφεί σε αυτό, τον προορισμό του μνημείου, ενώ προκλήθηκε γενικότερο ενδιαφέρον για την αρχαία Αμφίπολη και την ιστορία της.
Φέτος δυστυχώς απασχολεί την εσωτερική κοινή γνώμη με τις αντιγνωμίες των αρχαιολόγων σχετικά με την χρονολόγηση του μνημείου αλλά και την συμπεριφορά του Υπουργείου Πολιτισμού που δείχνει να λαμβάνει μέρος στις επιστημονικές αντιγνωμίες και έμμεσα να παραμερίζει και να μην υπηρετεί αποτελεσματικά το δημόσιο συμφέρον.
Ενδεικτικά μόνο αναφέρω ότι ενώ συμφωνήθηκε με την αρχαιολόγο κ.Περιστέρη(επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας για την ανασκαφή στην Αμφίπολη) να παρουσιασθούν τα πορίσματα της ανασκαφικής έρευνας για το μοναδικό αυτό μνημείο(με περίβολο 497 μέτρων και ύψους 3 μ., με επένδυση λευκού Θασίτικου μαρμάρου, με θαυμάσιες ψηφιδωτές παραστάσεις στο εσωτερικό του μνημείου όπως η αρπαγή της Περσεφόνης κλπ.)μέχρι τον Οκτώβριο του 2015,δυό μήνες πριν κάνει την επίσημη ανακοίνωση η κ.Περιστέρη το Υπουργείο Πολιτισμού (τυχαία άραγε;) δημοσιοποίησε έκθεση επιτροπής αρχαιολόγων του Υπουργείου Πολιτισμού που επισκέφθηκαν στις 30-5-2015 για μια μέρα το μνημείο(η κ.Περιστέρη ισχυρίζεται ότι η επίσκεψη δεν κράτησε ούτε μισή ώρα) που αποφαίνεται ότι το μνημείο είναι κατά 100-200 χρόνια νεώτερο από την χρονολογία που υποστηρίζει η κ.Περιστέρη…
Μετά από όλα αυτά στον απλό παρατηρητή γεννώνται πολλά ερωτήματα:
α)αρμόζει στην επιστημονική δεοντολογία κάποιοι αρχαιολόγοι να απαξιώνουν την ανακοίνωση συναδέλφου των παραμονές της επίσημης ανακοίνωσης από την ίδια; Δεν θα ήταν πιο σωστό και δεοντολογικά ορθό να περιμένουν να κάνει την ανακοίνωσή της η κ.Περιστέρη και εν συνεχεία να τοποθετηθούν επ΄ αυτής;
β) αισθάνεται ότι υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον και την επιστημονική δεοντολογία το Υπουργείο Πολιτισμού δημοσιοποιώντας πόρισμα μιας επιτροπής του παραμονές της επίσημης ανακοίνωσης της επιστημονικής ομάδας που έκανε επί χρόνια την ανασκαφική έρευνα και αποκάλυψη του μνημείου;
γ) είναι ηθικά και πολιτικά ορθό να καλλιεργείται έμμεσα στην κοινή γνώμη η εντύπωση ότι αυτό το έργο υπερχρηματοδοτήθηκε από προηγούμενη κυβέρνηση κι΄ ότι η αποκάλυψή του εξυπηρετούσε πολιτικές σκοπιμότητες;
δ) δεν θα έπρεπε να αξιοποιηθεί η παγκόσμια δημοσιότητα που προκλήθηκε από την αποκάλυψη του μνημείου ώστε με σύντομη ολοκλήρωση της ανασκαφικής έρευνας να γίνει επισκέψιμο το μνημείο επ΄ ωφελεία της χώρας που θα είχε κάποια εκατομμύρια επισκεπτών επιπλέον;
Αυτά τα ερωτηματικά που απασχολούν κάθε καλόπιστο πολίτη μάλλον δεν απασχολούν το Υπουργείο Πολιτισμού που δίνει την εντύπωση ότι πρόχειρα ασχολείται και μάλλον χρησιμοποιεί το όλο θέμα «μικροπολιτικά» επιρρίπτοντας ευθύνες στην προηγούμενη κυβέρνηση για τον τρόπο χρηματοδότησης η προβολής της ανασκαφής. .Σίγουρα έγιναν επικοινωνιακές υπερβολές κατά την αποκάλυψη του μνημείου από την προηγούμενη κυβέρνηση και σίγουρα κάποιοι πιθανώς να σκέφτηκαν η επεδίωξαν μικροπολιτική εκμετάλλευση της παγκόσμιας δημοσιότητας …Σε κάθε περίπτωση όμως οι τυχόν επικοινωνιακές υπερβολές της προηγούμενης κυβέρνησης δεν δικαιολογούν την στάση της σημερινής κυβέρνησης που ισοπεδωτικά και απαξιωτικά (χωρίς να περιμένει την επίσημη ανακοίνωση της επιστημονικής ομάδας που διενήργησε την ανασκαφή) παραβιάζοντας την επιστημονική δεοντολογία υποβαθμίζει έμμεσα την αξία του μνημείου
Οφείλουμε να παρατηρήσουμε ότι δεν υπάρχουν μνημεία στην Ελλάδα που η αποκάλυψή τους να έχει ταυτιστεί με κάποια κυβέρνηση γιατί ανασκαφές στην Αμφίπολη γίνονταν την εποχή που κυβερνούσε η ‘ ΄Ενωση Κέντρου»,την εποχή της στρατιωτικής δικτατορίας, επί κυβέρνησης Ν.Δ, επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ και επί κυβέρνησης Σαμαρά και ελπίζουμε ότι θα συνεχιστούν κι΄ από την παρούσα κυβέρνηση.…Τα μνημεία είναι μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς κι΄ αποτελούν και μνημεία της ανθρωπότητας γι΄ αυτό και είναι λάθος η προσπάθεια κάποιων ΜΜΕ να ταυτίσουν το μοναδικό ταφικό μνημείο της Αμφίπολης με την κυβέρνηση που υπήρχε στη χώρα την εποχή της αποκάλυψής του.
Θα ήθελα επίσης να επισημάνω προς κάθε κατεύθυνση ότι η Αμφίπολη δεν εκπροσωπείται μόνο από αυτό το μνημείο..΄Εχει αποκαλυφθεί το μοναδικό αρχαίο Γυμνάσιο, τμήματα του αρχαίου τείχους , όπως τα περιέγραφε ο Θουκυδίδης ,ύψους 7,5 μέτρων, η αρχαία ξύλινη γέφυρα στον Στρυμώνα, εκατοντάδες τάφοι, Ελληνιστικές οικίες , 5 παλαιοχριστιανικές βασιλικές (4ου-5ου μ.χ. αιώνα),και το μικρό αλλά μοναδικό αρχαιολογικό της Μουσείο δίνει στον επισκέπτη επαγωγικά την ιστορία της περιοχής από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι σχεδόν τις μέρες μας.
Σε μια ευνομούμενη χώρα λογικά η κυβέρνησή της (δια του αρμοδίου Υπουργείου Πολιτισμού) θα αξιοποιούσε την παγκόσμια δημοσιότητα που δόθηκε στην Αμφίπολη, θα φρόντιζε για ολοκλήρωση του ανασκαφικού έργου στον τύμβο «Καστά» και θα έκανε το συντομότερο επισκέψιμο το μνημείο ενώ ταυτόχρονα θα φρόντιζε για την αποκάλυψη και των άλλων μνημείων που έχουν εντοπιστεί στην Αμφίπολη( αρχαίο θέατρο κλπ.) ,για την προβολή του αρχαιολογικού χώρου στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης προσπάθειας ανάπτυξης της περιοχής με σεβασμό και προβολή των μνημείων, της φυσικής ομορφιάς και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της με αποτέλεσμα να υπάρχει πέραν της εθνικής και οικονομική ωφέλεια για τη χώρα από τα εκατομμύρια τουριστών που θα ζητούσαν να την επισκεφθούν. Πολλοί τηλεφωνούν κάθε μέρα από τα πέρατα της γης για να μάθουν τι γίνεται στην Αμφίπολη και πως μπορούν να επισκεφθούν το μνημείο αλλά απογοητεύονται από τις απαντήσεις γιατί τίποτα δεν κινείται, τίποτα δεν μελετάται και τίποτε ορατό δεν σχεδιάζεται για αξιοποίηση του παγκόσμιου ενδιαφέροντος, επ΄ ωφελεία της χώρας.
Το Υπουργείο Πολιτισμού δεν πρέπει να εμπλέκεται σε διαμάχες αρχαιολόγων και ακόμα κι΄ αν υποθέσουμε ότι έκανε λάθος η κ.Περιστέρη και το μνημείο είναι κατά 100-200 χρόνια νεώτερο πάλι έχουμε ένα μοναδικό μνημείο με περίβολο 497 μέτρων ,με θαυμάσιες παραστάσεις κι΄ αγάλματα που πάλι θα προκαλεί τον παγκόσμιο θαυμασμό. Και σε αυτή την περίπτωση οφείλουμε να προβάλλουμε το μνημείο γιατί αποτελεί τμήμα της ιστορικής μας κληρονομιάς ,λαμπρό δείγμα του πολιτισμού της ανθρωπότητας που ταυτόχρονα και αντανακλαστικά αποδεικνύει και την διαχρονική παρουσία του Ελληνισμού στην περιοχή.
Το Υπουργείο Πολιτισμού και η εκάστοτε κυβέρνηση πρέπει να υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον και το δημόσιο συμφέρον απαιτεί σήμερα η Ελλάδα να αξιοποιήσει την παγκόσμια δημοσιότητα που προκλήθηκε με την αποκάλυψη του ταφικού μνημείου στην Αμφίπολη, να φροντίσει για τάχιστη ολοκλήρωση του ανασκαφικού έργου ώστε να καταστεί το συντομότερο επισκέψιμο το μνημείο αλλά και να φροντίσει και για το ανασκαφικό έργο και αναστύλωση και των άλλων μνημείων της Αμφίπολης στο πλαίσιο και μιας πρότυπης αναπτυξιακής προσπάθειας. Η Αμφίπολη υπήρξε το ορμητήριο του Μεγάλου Αλεξάνδρου για την προς ανατολάς εκστρατεία του…Από την Αμφίπολη έφυγε το ναυτικό του και όπως γράφουν ιστορικοί ήταν αγαπημένη του πόλη..Σε ιστορικά γεγονότα της Αμφίπολης διαδραμάτισε ρόλο ο ιστορικός Θουκυδίδης που μη προλαβαίνοντας να την σώσει από τους Σπαρτιάτες εξαιτίας της έγινε ιστορικός γιατί αυτοεξορίστηκε για 20 χρόνια στην γειτονική Σκαπτή ΄Υλη και του δόθηκε ο χρόνος να γράψει την ιστορία του..Η Αμφίπολη ήταν από τον 5ο π.χ. μέχρι τον 7ο μ.χ. αιώνα, δηλαδή για 1.200 χρόνια ,μητροπολιτικό κέντρο της περιοχής από το Στρυμωνικό κόλπο μέχρι τον Νέστο ,πόλη των γραμμάτων και του εμπορίου , η πόλη που εξέφραζε τις αρχές του οικουμενικού Ελληνισμού.
Τελειώνοντας επισημαίνω ότι η τυχόν μικροπολιτική αντιμετώπιση του θέματος της Αμφίπολης είναι καταδικαστέα γιατί δείχνει έλλειψη σεβασμού στην πολιτιστική μας κληρονομιά και την ιστορία της περιοχής που αποτελεί κομμάτι της Ελληνικής ιστορίας και του Ευρωπαϊκού πολιτισμού. Κατ΄ ευτυχή συγκυρία διασώθηκαν κι΄ αποκαλύφθηκαν στην Αμφίπολη μνημεία που «φθέγγονται» για την διαχρονική παρουσία του Ελληνισμού στην περιοχή και για τα λαμπρά επιτεύγματά του. ΄Εχουμε χρέος να τα διασώσουμε , να τα προβάλλουμε ως μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς αλλά και ταυτόχρονα να τα αξιοποιήσουμε στο πλαίσιο μιας νέας αναπτυξιακής πολιτικής που θα αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματά μας ,τον πολιτισμό, την ιστορία και τα μνημεία μας που μπορούν να αποτελέσουν τη «βαριά βιομηχανία» της σύγχρονης Ελλάδας.
Ο Δημήτρης Γαρούφας είναι δικηγόρος-συγγραφέας, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου