Για επαγγελματικούς λόγους επισκέφτηκα πρόσφατα την Κορυτσά, όπου ξαναείδα μετά από χρόνια τον αγαπητό συνάδελφο από τα Τίρανα Σπύρο Πέτσι (πρώην υπουργό Δικαιοσύνης της Αλβανίας) και ενημερώθηκα για τις εξελίξεις στη γειτονική χώρα... Οποιος έχει καιρό να επισκεφτεί την Κορυτσά θα δει αρκετές αλλαγές. Την τελευταία δεκαετία υπήρξε ανοικοδόμηση, ενώ έχουν εξαφανιστεί και τα χιλιάδες πολυβολεία της εποχής Χότζα (μου ανέφεραν ότι τα γκρέμισαν πολίτες για να πάρουν τα σίδερα...) και μόνο το οδικό δίκτυο (παρά τις μικρές βελτιώσεις) εξακολουθεί να θυμίζει την Αλβανία του 1990.
Εκτιμούν σε 120.000 τους οικονομικούς μετανάστες που επέστρεψαν από Ελλάδα στην Αλβανία και πιστεύουν ότι η κρίση επιδεινώνεται, γιατί λιγόστεψαν τα εμβάσματα από τους εργαζόμενους στο εξωτερικό και αυξήθηκε και η ανεργία. Παλιές εκκρεμότητες (όπως η επιστροφή περιουσιών που είχε δημεύσει το κομμουνιστικό καθεστώς, για τις οποίες η προθεσμία υποβολής αιτήσεων τελειώνει το 2014) ταλανίζουν την Αλβανία, ενώ στις συζητήσεις κυριαρχεί η προενταξιακή πορεία της στην ΕΕ και η νέα γεωγραφική διαίρεση (κάτι σαν αλβανικό σχέδιο «Καλλικράτης»), όπου με τη μεθοδευμένη κατανομή των χωριών δε θα μπορεί να ελέγχει σχεδόν καμιά περιοχή η ελληνική μειονότητα, που έχει μειωθεί πολύ λόγω μόνιμης εγκατάστασης στην Ελλάδα των βορειοηπειρωτών.
Η Κορυτσά υπήρξε στο παρελθόν κέντρο ελληνισμού αλλά και λίκνο του αλβανικού εθνικισμού, γιατί από εδώ ξεκίνησαν τα κινήματα αλβανικής αναγέννησης. Σήμερα είναι η κατεξοχήν ελληνόφωνη μεγάλη πόλη της Αλβανίας (όλοι έχουν εργαστεί στην Ελλάδα) και έχει δεσμούς με τη Θεσσαλονίκη. Στο παρελθόν έφτασε να εκλέγει δύο βουλευτές με το κόμμα της ελληνικής μειονότητας, λειτουργεί ελληνικό σχολείο και οι κάτοικοι παρακολουθούν και τα όσα γίνονται στην Ελλάδα.
Αντίστοιχο κλίμα συνάντησα και στο Μοναστήρι των Σκοπίων, όπου δε λειτουργεί μεν ελληνικό σχολείο, αλλά έχει τρία φροντιστήρια Ελληνικής Γλώσσας και υπάρχει ζωηρό ενδιαφέρον για εκμάθησή της, ενώ το ίδιο ενδιαφέρον υπάρχει και σε πόλεις άλλων βαλκανικών χωρών. Ενδεικτικά υπενθυμίζω ότι στο τμήμα Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Σόφιας κάθε χρόνο υπάρχουν 2.800 υποψήφιοι για 25 θέσεις, ενώ για το αντίστοιχο Τμήμα Αγγλικής φιλολογίας υπάρχουν πολύ λιγότεροι υποψήφιοι, γιατί οι πτυχιούχοι του Τμήματος Νεοελληνικής Φιλολογίας ήταν περιζήτητοι σε ελληνικές επιχειρήσεις.
Η οικονομική κρίση ταλανίζει όλες τις βαλκανικές χώρες (περισσότερο τη Βουλγαρία, όπου το τραπεζικό σύστημα ελεγχόταν από θυγατρικές ελληνικών τραπεζών), ενώ στην Αλβανία η κρίση επιδεινώνεται, γιατί στέρεψαν τα εμβάσματα από τους μετανάστες στην Ελλάδα και τα Σκόπια (μέχρι φέτος δίνονταν αφειδώς δάνεια για αγορά κατοικίας και η μεγαλύτερη κατασκευαστική επιχείρηση είναι ελληνική) υπάρχουν εμφανή σημάδια ύφεσης.
Η Ελλάδα έχασε ιστορική ευκαιρία το 1990 να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στα Βαλκάνια και κατ' επέκταση στην ΕΕ, προβάλλοντας τη δημοκρατική ευρωπαϊκή προοπτική της περιοχής. Λόγω έλλειψης στρατηγικής και της οικονομικής κρίσης, η ελληνική παρουσία πολλαπλά υποβαθμίζεται, ενώ δυστυχώς το κενό το καλύπτει μεθοδικά η Τουρκία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται μακροπρόθεσμα.
Η μεγάλη ευκαιρία έφυγε ανεπιστρεπτί, αλλά ακόμη και τώρα μπορούν να γίνουν κάποια απλά πράγματα: σε αυτές τις χώρες το 10% - 12% του πληθυσμού έχει υψηλό βιοτικό επίπεδο και από αυτούς προέρχεται το τουριστικό ρεύμα στην Ελλάδα. Αν η περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ή ο δήμος Θεσσαλονίκης είχε ένα γραφείο που να ενημερώνει σε εβδομαδιαία βάση τα ΜΜΕ των χωρών αυτών στη γλώσσα κάθε χώρας π.χ. για το ωράριο αγοράς στη Θεσσαλονίκη, το ωράριο των μουσείων, το πρόγραμμα πολιτιστικών εκδηλώσεων, τα μνημεία της κ.λπ., είναι βέβαιο ότι σε μερικούς μήνες θα αυξανόταν θεαματικά ο αριθμός επισκεπτών στη Θεσσαλονίκη. Αν, μάλιστα, ολοκληρωθεί η κατασκευή των καθέτων οδικών αξόνων από Θεσσαλονίκη προς Τίρανα, Σκόπια, Σόφια, τα αποτελέσματα θα είναι θεαματικά και η πόλη θα αναζωογονηθεί, λειτουργώντας ως σημαντικό εμπορικό και πνευματικό κέντρο της ευρύτερης βαλκανικής περιοχής.
ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΑΡΟΥΦΑ
δικηγόρου, πρώην προέδρου του ΔΣΘ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου