Πριν από 20-25 χρόνια, με την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων και το άνοιγμα των συνόρων με τα γειτονικά κράτη, για την Ελλάδα παρουσιάστηκε μια ιστορική ευκαιρία αναβάθμισής της σε περιφερειακή δύναμη στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της ΝΑ Ευρώπης. Ηταν η μόνη χώρα στην περιοχή, μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, με σταθερούς δημοκρατικούς θεσμούς και σχετικά καλή οικονομική κατάσταση. Μπορούσε αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες και προβάλλοντας την ευρωπαϊκή προοπτική να αναδειχθεί σε παράγοντα ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή, λειτουργώντας με βάση τις αρχές του οικουμενικού ελληνισμού.
Η ίδια ιστορική ευκαιρία υπήρχε για τη Θεσσαλονίκη (ως πόλη χώρας της ΕΕ, κοντινή στις γειτονικές χώρες, με κάποιες υποδομές) που αποκτούσε πολιτιστική και οικονομική ενδοχώρα για να λειτουργεί, όπως λειτουργούσε για πολλούς αιώνες, ως σημαντικό πνευματικό και εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Επειδή η κεντρική εξουσία ολιγωρούσε, κάποιοι που δεν θέλαμε να χαθεί αυτή η ιστορική ευκαιρία προσπαθήσαμε να αξιοποιήσουμε ό,τι μπορούσε να αξιοποιηθεί. Ετσι με πρωτοβουλία του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, μετά από διετή προσπάθεια, το 1995 δημιουργήθηκε η «Ενωση Βαλκανικών Δικηγορικών Συλλόγων» με μόνιμη έδρα τη Θεσσαλονίκη, για την οποία υπήρξε απόφαση των βαλκανικών δικηγορικών συλλόγων (το 2006) να γίνει διεθνές κέντρο διαιτησίας για εμπορικές διαφορές, να γίνει κέντρο κατάρτισης δικηγόρων στο Κοινοτικό Δίκαιο κ.λπ. Λειτούργησε επιτυχώς για αρκετά χρόνια με συνέδρια σε βαλκανικές πόλεις και με φιλοξενία δεκάδων νέων νομικών κάθε χρόνο στη Θεσσαλονίκη, που παρακολουθούσαν σεμινάρια Κοινοτικού Δικαίου… Παράλληλα ιδρύθηκαν η «Ενωση οικονομικών πανεπιστημίων ΝΑ Ευρώπης», η «Ενωση ειδησεογραφικών πρακτορείων βαλκανικών χωρών», η «Ομοσπονδία δημοσιογραφικών οργανώσεων βαλκανικών χωρών», η «Διαβαλκανική κίνηση γυναικών», το «Δίκτυο βαλκανικών πόλεων» κ.ά., όλα με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Οι τελευταίες ενώσεις που δημιουργήθηκαν ήταν η «Ενωση θεάτρων ΝΑ Ευρώπης», πάλι με έδρα τη Θεσσαλονίκη, με στόχο κάθε 2 χρόνια να συναντώνται τα εθνικά θέατρα των Βαλκανίων με παραστάσεις αρχαίου δράματος (έγινε επιτυχώς το 2007 στη Θεσσαλονίκη τέτοια συνάντηση), που πιστεύαμε τότε ότι σηματοδοτούσε σημαντική ελληνική πολιτιστική παρουσία στην περιοχή, δεδομένου ότι άρχισαν να παρουσιάζονται συχνότερα παραστάσεις αρχαίου δράματος σε Βελιγράδι, Σόφια, Βουκουρέστι, Τίρανα κ.λπ. Μάλιστα στο ΚΘΒΕ τότε (2007-2010) επιδιώξαμε και υπογράφηκαν και σε διμερές επίπεδο πρωτόκολλα συνεργασίας του με τα εθνικά θέατρα γειτονικών χωρών, ενώ σε συνεργασία με το δήμο Θεσσαλονίκης στα «Δημήτρια» φιλοξενούνταν παραστάσεις εθνικών θεάτρων γειτονικών χωρών (2008, 2009).
Αυτές οι διαβαλκανικές ενώσεις συνέβαλαν, έστω και λίγο, στη γνωριμία των πολιτισμών της περιοχής, στην άμβλυνση των αντιθέσεων και στην ανάδειξη της Ελλάδας σε χώρα με πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιοχή. Δυστυχώς με την πάροδο του χρόνου και την αλλαγή προσώπων (συντελούσης και της οικονομικής κρίσης) οι προσπάθειες ατόνησαν. Το όνειρο των πρωτεργατών να λειτουργεί η Θεσσαλονίκη ως σημαντικό πνευματικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής και ο ελληνισμός να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο ως παράγοντας ειρήνης και σταθερότητας - σημαιοφόρος της ευρωπαϊκής προοπτικής είναι ένα όνειρο που ξεθώριασε…
Δεν τα γράφω αυτά σήμερα για να κάνω μνημόσυνο για μια χαμένη ευκαιρία για τον ελληνισμό ούτε για να υπενθυμίσω τις ευθύνες της κεντρικής εξουσίας και κάποιων εκπροσώπων της Θεσσαλονίκης στην κεντρική εξουσία, αλλά για να υπενθυμίσω ότι οι γείτονες μας ήθελαν πρωταγωνιστές κι εμείς αρνηθήκαμε το ρόλο αυτόν... Θυμάμαι πάντα τον «Κλεάνθι Κότσι, πρόεδρο των δικηγόρων Αλβανίας, που έλεγε το 1995 στη Θεσσαλονίκη: «Εμείς είμαστε σαν μικρά παιδιά, πάρτε μας από το χέρι και οδηγήστε μας στο αύριο»…
Φυσικά δεν έχω καμιά ψευδαίσθηση ότι θα αλλάξει η μικροπολιτική και εσωστρεφής συμπεριφορά κάποιων αξιωματούχων της κεντρικής εξουσίας, αλλά εν όψει δημοτικών και περιφερειακών εκλογών θέλω να υπενθυμίσω σε όσους φιλοδοξούν να εκπροσωπήσουν την περιοχή ότι υπάρχουν κάποια ελάχιστα περιθώρια για ανάδειξη της Θεσσαλονίκης σε ένα σημαντικό εμπορικό και πνευματικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής και να προβληματιστούν για τη στρατηγική αξιοποίησής των.
Η ίδια ιστορική ευκαιρία υπήρχε για τη Θεσσαλονίκη (ως πόλη χώρας της ΕΕ, κοντινή στις γειτονικές χώρες, με κάποιες υποδομές) που αποκτούσε πολιτιστική και οικονομική ενδοχώρα για να λειτουργεί, όπως λειτουργούσε για πολλούς αιώνες, ως σημαντικό πνευματικό και εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Επειδή η κεντρική εξουσία ολιγωρούσε, κάποιοι που δεν θέλαμε να χαθεί αυτή η ιστορική ευκαιρία προσπαθήσαμε να αξιοποιήσουμε ό,τι μπορούσε να αξιοποιηθεί. Ετσι με πρωτοβουλία του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, μετά από διετή προσπάθεια, το 1995 δημιουργήθηκε η «Ενωση Βαλκανικών Δικηγορικών Συλλόγων» με μόνιμη έδρα τη Θεσσαλονίκη, για την οποία υπήρξε απόφαση των βαλκανικών δικηγορικών συλλόγων (το 2006) να γίνει διεθνές κέντρο διαιτησίας για εμπορικές διαφορές, να γίνει κέντρο κατάρτισης δικηγόρων στο Κοινοτικό Δίκαιο κ.λπ. Λειτούργησε επιτυχώς για αρκετά χρόνια με συνέδρια σε βαλκανικές πόλεις και με φιλοξενία δεκάδων νέων νομικών κάθε χρόνο στη Θεσσαλονίκη, που παρακολουθούσαν σεμινάρια Κοινοτικού Δικαίου… Παράλληλα ιδρύθηκαν η «Ενωση οικονομικών πανεπιστημίων ΝΑ Ευρώπης», η «Ενωση ειδησεογραφικών πρακτορείων βαλκανικών χωρών», η «Ομοσπονδία δημοσιογραφικών οργανώσεων βαλκανικών χωρών», η «Διαβαλκανική κίνηση γυναικών», το «Δίκτυο βαλκανικών πόλεων» κ.ά., όλα με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Οι τελευταίες ενώσεις που δημιουργήθηκαν ήταν η «Ενωση θεάτρων ΝΑ Ευρώπης», πάλι με έδρα τη Θεσσαλονίκη, με στόχο κάθε 2 χρόνια να συναντώνται τα εθνικά θέατρα των Βαλκανίων με παραστάσεις αρχαίου δράματος (έγινε επιτυχώς το 2007 στη Θεσσαλονίκη τέτοια συνάντηση), που πιστεύαμε τότε ότι σηματοδοτούσε σημαντική ελληνική πολιτιστική παρουσία στην περιοχή, δεδομένου ότι άρχισαν να παρουσιάζονται συχνότερα παραστάσεις αρχαίου δράματος σε Βελιγράδι, Σόφια, Βουκουρέστι, Τίρανα κ.λπ. Μάλιστα στο ΚΘΒΕ τότε (2007-2010) επιδιώξαμε και υπογράφηκαν και σε διμερές επίπεδο πρωτόκολλα συνεργασίας του με τα εθνικά θέατρα γειτονικών χωρών, ενώ σε συνεργασία με το δήμο Θεσσαλονίκης στα «Δημήτρια» φιλοξενούνταν παραστάσεις εθνικών θεάτρων γειτονικών χωρών (2008, 2009).
Αυτές οι διαβαλκανικές ενώσεις συνέβαλαν, έστω και λίγο, στη γνωριμία των πολιτισμών της περιοχής, στην άμβλυνση των αντιθέσεων και στην ανάδειξη της Ελλάδας σε χώρα με πρωταγωνιστικό ρόλο στην περιοχή. Δυστυχώς με την πάροδο του χρόνου και την αλλαγή προσώπων (συντελούσης και της οικονομικής κρίσης) οι προσπάθειες ατόνησαν. Το όνειρο των πρωτεργατών να λειτουργεί η Θεσσαλονίκη ως σημαντικό πνευματικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής και ο ελληνισμός να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο ως παράγοντας ειρήνης και σταθερότητας - σημαιοφόρος της ευρωπαϊκής προοπτικής είναι ένα όνειρο που ξεθώριασε…
Δεν τα γράφω αυτά σήμερα για να κάνω μνημόσυνο για μια χαμένη ευκαιρία για τον ελληνισμό ούτε για να υπενθυμίσω τις ευθύνες της κεντρικής εξουσίας και κάποιων εκπροσώπων της Θεσσαλονίκης στην κεντρική εξουσία, αλλά για να υπενθυμίσω ότι οι γείτονες μας ήθελαν πρωταγωνιστές κι εμείς αρνηθήκαμε το ρόλο αυτόν... Θυμάμαι πάντα τον «Κλεάνθι Κότσι, πρόεδρο των δικηγόρων Αλβανίας, που έλεγε το 1995 στη Θεσσαλονίκη: «Εμείς είμαστε σαν μικρά παιδιά, πάρτε μας από το χέρι και οδηγήστε μας στο αύριο»…
Φυσικά δεν έχω καμιά ψευδαίσθηση ότι θα αλλάξει η μικροπολιτική και εσωστρεφής συμπεριφορά κάποιων αξιωματούχων της κεντρικής εξουσίας, αλλά εν όψει δημοτικών και περιφερειακών εκλογών θέλω να υπενθυμίσω σε όσους φιλοδοξούν να εκπροσωπήσουν την περιοχή ότι υπάρχουν κάποια ελάχιστα περιθώρια για ανάδειξη της Θεσσαλονίκης σε ένα σημαντικό εμπορικό και πνευματικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής και να προβληματιστούν για τη στρατηγική αξιοποίησής των.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου