Αν κάποιος μελετήσει την ελληνική ιστορία από το 1821, θα δει ότι υπήρξαν γεγονότα με μηνύματα μεγαλείου, αλλά αυτά αποτελούσαν στιγμές μόνο στην ιστορική διαδρομή. Ετσι θα δούμε ότι ουσιαστικά η οργάνωση νεοελληνικού κράτους με δημοκρατικούς θεσμούς, αποτελεσματικό κρατικό μηχανισμό και εξωτερική πολιτική επετεύχθη μέσα στη διετία 1910-1912, που με πρωθυπουργό τον Ελ. Βενιζέλο η χώρα εκσυγχρονίστηκε και κατάφερε, πέρα από τον διπλασιασμό της, την οργάνωση και λειτουργία σύγχρονου κράτους. Ακολούθησε ο διχασμός με καταστρεπτικά αποτελέσματα, δικτατορίες, το έπος του 1940, κατοχή και εμφύλιος που όχι μόνο δίχασε την ελληνική κοινωνία αλλά τα αποτελέσματά του επηρέασαν τις εξελίξεις μέχρι το 1974.
Το 1974 ο Κ. Καραμανλής ήλθε ως παράκλητος και μπορούσε να αναμορφώσει την ελληνική πολιτική ζωή δημιουργώντας προϋποθέσεις νέας εποχής. Προσέφερε τότε μέγιστο έργο, γιατί έκλεισε το κεφάλαιο του εμφυλίου, θεσπίστηκε δημοκρατικό Σύνταγμα και άρχισε περίοδος πραγματικών πολιτικών ελευθεριών... αλλά δυστυχώς δεν υπήρξε εμβάθυνση των θεσμών. Κι έτσι αντί ανανέωσης της πολιτικής ζωής, «συνταξιοδοτήθηκαν» οι πατέρες και ως δήθεν ανανέωση χρησιμοποιήθηκαν οι γόνοι (χειρότερης νοοτροπίας), ενώ δεν καθιερώθηκε ουσιαστική δημοκρατική οργάνωση κομμάτων και αξιοκρατική στελέχωση του κρατικού μηχανισμού. Ενδεικτικά υπενθυμίζω ότι με εισήγηση συμβούλου του, με μονοκονδυλιά, διαγράφηκε από την τότε ΝΔ μια στελεχιακή ομάδα (αποκληθείσα «κίνηση Βόλβης») γιατί ζητούσε «δημοκρατική οργάνωση κομμάτων και αξιοκρατία με κατάργηση της οικογενειοκρατίας». Ηταν μέγιστο επίτευγμα η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΕ, αλλά θα υπήρχαν καλύτερα αποτελέσματα αν είχαμε ταυτόχρονα εμβάθυνση θεσμών στη χώρα.
Το ΠΑΣΟΚ του Α. Παπανδρέου έφερε μεν στο προσκήνιο «εαμογενείς» δυνάμεις που βρίσκονταν για δεκαετίες στο περιθώριο και συνετέλεσε να οργανωθούν μαζικά τα πολιτικά κόμματα, αλλά χωρίς βάθος, καθιερώνοντας έναν πρωτοφανή λαϊκισμό με καταστρεπτικά αποτελέσματα για τη χώρα μακροπρόθεσμα - παρότι υπήρξαν και πρωτοβουλίες στελεχών του (δημιουργία ΑΣΕΠ, ΕΣΥ, ΚΕΠ κ.λπ.) θετικές - ενώ την περίοδο των επιγόνων του είχαμε έξαρση διαφθοράς.
Επιγραμματικά μπορούμε να πούμε ότι ο ιστορικός του μέλλοντος αποτιμώντας την περίοδο μετά το 1974 θα επισημάνει το δημοκρατικό Σύνταγμα και την ομαλή λειτουργία του πολιτεύματος αλλά θα σταθεί και στα καταστρεπτικά αποτελέσματα του ανεύθυνου πολιτικού λόγου, της έλλειψης οράματος και της υπερχρέωσης της χώρας. Για αυτήν την περίοδο ο πανεπιστημιακός Β. Φίλιας στο βιβλίο του «Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα» γράφει χαρακτηριστικά ότι «ποτέ στο παρελθόν -με εξαίρεση ίσως την περίοδο Βούλγαρη (του επιλεγόμενου Τσουμπέ), η ζωή του τόπου δεν είχε φτάσει σ΄ αυτό το σημείο κατάπτωσης... και κατάρρευσης όλων των διαχρονικών αξιών, που δίνουν το υπόβαθρο σε μια κοινωνία να λειτουργεί συγκροτημένα και να μην αποσυντίθεται».
Η νοοτροπία της μεταπολίτευσης επιζεί ακόμη, στη χειρότερη μορφή της, με έκπτωση του πολιτικού λόγου και την πλειονότητα των πολιτικών χωρίς όραμα να αρκούνται στη διαχείριση της εξουσίας, ενώ το υποβαθμισμένο Κοινοβούλιο ψηφίζει συχνά δυστυχώς και «φωτογραφικές» τροπολογίες που δεν το τιμούν.
Γεννάται το ερώτημα αν θα μπορούσε η σημερινή περίοδος να αποτελέσει αφετηρία εξελίξεων-μεταρρυθμίσεων που θα δημιουργήσουν νέα προοπτική για τη χώρα. Η απάντηση είναι ότι θα μπορούσε να γραφεί ο επίλογος της μεταπολίτευσης, αν γινόταν τολμηρή συνταγματική αναθεώρηση, που θα έδινε ουσιαστικό περιεχόμενο στους θεσμούς, αν θεσπίζονταν και λειτουργούσαν ουσιαστικά θεσμοί διαφάνειας κι αξιοκρατίας, αν το πολιτικό σύστημα παραμέριζε την οικογενειοκρατία, αν οι πολίτες λειτουργούσαν ως ενεργοί. Δυστυχώς για όλα αυτά αντιδρούν κατεστημένα συμφέροντα και μεγάλο μέρος του πολιτικού κόσμου, που αγωνίζεται να παρατείνει το αρρωστημένο κλίμα της μεταπολίτευσης με τελματωμένη τη χώρα... Ενδεικτικά και μόνο αναφέρω ότι σχεδόν όλες οι πολιτικές δυνάμεις που στο παρελθόν μιλούσαν για αναγκαιότητα τολμηρής συνταγματικής αναθεώρησης, μάλλον έχουν ξεχάσει ότι η σχετική διαδικασία θα μπορούσε να έχει αρχίσει από το Μάιο του 2013…
ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΑΡΟΥΦΑ
δικηγόρου, πρώην προέδρου του ΔΣΘ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου